اگر تنها کمی در خصوص مواد اولیه ساخت محصولات یکبار مصرف تحقیق کنید، آمکان ندارد به نام پلی اتیلن برخورد نکنید. این ماده که در شکل کامل به نام پلی اتیلن ترفتالات شناخته شده و بسیاری از فعالان بازار آن را با عبارت مخفف PET یا پت می شناسند، یکی از منعطف ترین پلیمرهای موجود در زندگی انسان است که در طیف وسیعی از کاربردهای عمومی و تخصصی به کار می رود. در این مطلب تلاش می کنیم شما را با ویژگی ها و کاربردهای این ماده بیشتر آشنا کنیم.
فهرست مطالب:
ماده پلی اتیلن ترفتالات
پلی اتیلن نرفتالات یکی از رایج ترین پلیمرهای گرمانرم مورد استفاده در صنعت است. گرمانرم بودن آن به این معناست که با دریافت حرارت، نمی سوزد و در عوض نرم و خمیری می شود و به همین دلیل می توان به راحتی آن را به شکل های مختلف تبدیل کرد. این ماده نسبت به استحکام خود وزن بسیار پایینی دارد و در صورتی که آن را به شکل صفحه درآورید انعطاف پذیری بالایی از خود نشان می دهد. قابلیت بازیافت و هزینه ساخت پایین باعث شده است که طرفداران بسیاری در میان صنعتگران داشته باشد و به همین دلیل کاربردهای آن در زندگی مدرن گسترده است.
از زمان اختراع این ترکیب پلیمری بیش از هشتاد سال می گذرد و مبتکرین آن را محققان آمریکایی در دوران پیش از وقوع جنگ جهانی دوم می دانند. با ترکیب اتیلن گلیکول و ترفتالیک اسید از طریق فرآیند پلیمریزاسیون تراکمی، می توان این ماده را در حجم بالا تولید کرد. این فرآورده پلاستیکی گرچه انبوهی از ویژگی های مثبت و مزایای عملیاتی را با خود به همراه می آورد، اغلب به خاطر عمر بالای خود در محیط زیست و مقاومت در برابر باکتری ها و آنزیم های تجزیه کننده طبیعی مورد انتقاد قرار می گیرد و می توان آن را به راحتی جزو مهمترین عوامل بروز آلودگی سفید در اکوسیستم های انسانی و جانوری دانست.
PET از نفت بدست می آید و جزو پایدارترین فرآورده های شیمیایی بدست آمده از آن به حساب می آید. اغلب آن را به صورت گرانول می فروشند، چون در این حالت می توان به راحتی به آن گرما داد و برای قالب ریزی آماده کرد. در حالت گرانول، ظاهری شفاف و نیمه کریستالی دارد و به شدت آب گریز است. این ویژگی موضوع فوق العاده مهمی است، چون این متریال را برای ساخت محفظه های نگهداری مایعات مناسب می کند.
از دیگر ویژگی های آن هم این است که می تواند به همراه پلیمرهای طبیعی و مصنوعی دیگر به کار برود تا خواص ویژه ای در اختیار شما قرار دهد. در کنار هم، این مشخصات باعث شده اند که طرفداران بسیاری برای آن در میان تولیدکنندگان وسایل و بسته بندی ها پیدا شود و به همین دلیل کاربردهای گسترده ای برای آن در نظر گرفته می شود که در ادامه آنها را با هم بررسی می کنیم.
کاربردهای پلی اتیلن
شاید بتوان صنعت نساجی را بزرگترین مشتری پلی اتیلن دانست. در این صنعت، اغلب اوقات از این پلیمر برای تولید الیاف استفاده می شود که با فرآوری صحیح و به کارگیری آن همراه با مصنوعات و رنگ های مخصوص، ماده ای به نام پلی استر بدست می آید. با پلی استر می توان انواع مواد اولیه برای این صنعت را تولید کرد و بنابراین اهمیت آن قابل دستکم گرفتن نیست.
خارج از صنعت نساجی، تولیدکنندگان انواع بسته بندی های مواد غذایی، محفظه های پلاستیکی و به خصوص تولیدات یک بار مصرف علاقه فراوانی به استفاده از پلی اتیلن دارند. به لطف استحکام بالا، می توان حتی از ورق های باریک آن نیز برای تولید مخازن و محفظه ها استفاده کرد و به همین دلیل می توان با مقدار اندکی از این پلیمر، تولیدات در ابعاد بزرگ ساخت که هزینه نهایی اندکی هم دارند. پس بحث قیمت تمام شده و صرفه اقتصادی باعث می شود که بسیاری از تولیدکنندگان این وسایل به سمت استفاده گسترده از این محصول جذب شوند.
شفافیت بدنه محصولات تولیدی به کمک این ماده، بی ضرر بودن استفاده از آن به عنوان نگهدارنده مواد غذایی و نفودناپذیری به خصوص در برابر سیالات جزو مهمترین برگ برنده های PET در مقایسه با دیگر پلیمرهای پرکاربرد در بازار است. علاوه بر این، می توان این ماده را با صرف کمی هزینه بازیافت هم کرد و بنابراین گرچه امکان تجزیه صحیح آن در طبیعت در زمان اندک وجود ندارد، اما هر زمان که نهادهای مسئول اراده کنند می توان برای بازیافت و استفاده مجدد از این ماده اقدام کرد. این امر باعث می شود که حتی در موقعیت های بحرانی آلودگی ناشی از پلاستیک ها هم بتوان راه حل های ایده آلی برای مقابله با آلودگی ناشی از PETها ارائه داد و به سرعت اثر مضر زیست محیطی آنها را خنثی کرد.
جمع بندی
امیدواریم هموطنان عزیز با مطالعه این مطلب درک بهتری از خصوصیات، کاربردها و چیستی پلی اتیلن بدست آورده و بهتر متوجه شوند که چرا این ماده در صنایع مختلف به عنوان پایه پلیمری اصلی کاربرد دارد. مجموعه صنایع پلاستیک خوزستان سال هاست که با این ماده به عنوان یکی از پلیمرهای اصلی در فرآیند تولید کالاهای خود سر و کار دارد و خوشحال می شویم که توشه تجربیات جمع شده در این مدت را با علاقمندان به این حوزه در میان بگذاریم.
افزایش آگاهی در خصوص این مواد که در زندگی روزمره انسان نقش مستمر دارند، می تواند برای همه ما مزایای فراوانی داشته باشد و در همین راستا خودمان را مسئول می دانیم تا به عنوان یک مرجع اطلاعاتی قابل اطمینان در خدمت ایرانیان گرامی باشیم.
